Regeren is vooruitzien

Het is 8.25 uur. Langzaam druppelen de leerlingen de klas binnen. “Een les over internet. Daar weet ik alles al van”, is de eerste opmerking die door de klas schalt. Sommige leerlingen knikken instemmend, anderen twijfelen een beetje en zoeken gauw hun stoel op. De voorlichting begint met het peilen van wat meningen. Wat doe jij wel online en wat niet. De leerlingen zijn betrokken en willen graag mee discussiëren over wat ze wel en niet ‘normaal’ vinden online.

Er komt een foto van een jongen in beeld met een opgestoken middelvinger. “Zo zou ik mezelf nooit op internet zetten”, hoor ik een jongen linksachter in de klas zeggen. “Is dat zo?” vraag ik aan hem. “Ja, dat doe je niet. Weet je wat voor beeld mensen dan over je kunnen krijgen!” is zijn reactie.

De voorlichting gaat verder en ik stel de vraag ‘wat vinden we online van jou?’. Ongemakkelijk wordt er wat heen en weer geschoven op de stoelen. Ook de jongen linksachter in de klas gaat rechterop zitten. En inderdaad, de eerste foto die op het scherm verschijnt – een foto van een jongen in een hoodie met een capuchon over zijn hoofd, een balkje voor zijn ogen en zijn middelvinger omhoog – is zijn foto. Hij wordt rood. “Ehm… Ow, staat die foto nog online? Waar heb je die gevonden?” stamelt de jongen.

Het is tijd om het gesprek aan te gaan. Waarom is de foto destijds online gezet, wat voor beeld denkt hij dat de klas en ik over hem hebben naar aanleiding van zijn foto, wie zou de foto allemaal kunnen zien. Zo worden nog een aantal kinderen geconfronteerd. Toch goed dat ouders toestemming geven om online te zoeken op hun zoon of dochter, denk ik. Het einde van de voorlichting nadert. De leerlingen krijgen tips mee hoe ze zichzelf beter kunnen afschermen online. De jongen linksachter in de klas heeft zijn lesje wel geleerd, hij heeft het stappenplan gevolgd en zijn account is vanaf nu privé.

Dit is zo maar een voorbeeld uit onze voorlichtingen. Leerlingen hebben meerdere accounts. Met drie accounts op Facebook, één account op Twitter dat vier jaar geleden is aangemaakt en met inmiddels vijf accounts op Instagram wordt het ook knap lastig om bij te houden wat er van jou op het internet te vinden is. Bewustwording is de eerste stap, maar dat lukt niet meer zonder de confrontatie aan te gaan. Opmerkingen als ‘ik zou zoiets nooit online zetten’, ‘een naaktfoto van jezelf doorsturen via WhatsApp, no way’ zijn aan de orde van de dag. Waarom gebeurt het dan nog zoveel? En waarom vinden we dan nog zoveel van jullie? Door de leerlingen te confronteren worden ze bewust en bewustwording zorgt hopelijk bij een volgende keer voor gedragsverandering. Eerst even nadenken. Is deze foto over 10 jaar ook nog leuk als ik een baan zoek en mijn toekomstige werkgever dit over mij vindt?

Regeren is vooruitzien. Weer wat geleerd vandaag!

Door: Sharien van Arendonk